Ceny transferowe

Przepisy dotyczące cen transferowych, wprowadzone ustawą z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy PIT oraz CIT istotnie wpływają na sposób w jaki podatnicy mają realizować swoje obowiązki w zakresie cen transferowych. Najważniejsze zmiany dotyczą: sposobu identyfikowania podmiotów powiązanych, progów dokumentacyjnych, zwolnień z obowiązku przygotowania dokumentacji cen transferowych, struktury dokumentacji cen transferowych oraz raportowania cen transferowych.

Poniżej postaram się przedstawić najistotniejsze kwestie związane z cenami transferowymi po zmianach obowiązujących od 1 stycznia 2019.

Zgodnie z ustawą o CIT Art.11a. cena transferowa oznacza rezultat finansowy warunków ustalonych lub narzuconych w wyniku istniejących powiązań, w tym cenę, wynagrodzenie, wynik finansowy lub wskaźnik finansowy. Cena transferowa występuje w transakcjach zawieranych pomiędzy podmiotami powiązanymi oraz przez podatników z podmiotami mającymi miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową (w tzw. „rajach podatkowych”).

Transakcja kontrolowana to natomiast, zgodnie z definicją przedstawioną w art. 11a ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT, identyfikowane na podstawie rzeczywistych zachowań stron działania o charakterze gospodarczym, w tym przypisywanie dochodów do zagranicznego zakładu, których warunki zostały ustalone lub narzucone w wyniku powiązań.

Podmioty powiązane to wg ww. ustawy podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot. Przy tym pod pojęciem znaczącego wpływu zawarto zarówno powiązania przez posiadanie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25% udziału w kapitale (rozszerzone o posiadanie praw głosów w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, udziałów w zyskach lub majątku lub ich ekspektatywy), jak i zarządczo-kontrolne, wskazano jednoznacznie relacje rodzinne, jak również przewidziano, że o istnieniu powiązania przesądza faktyczna zdolność osoby fizycznej do posiadania wpływu na podejmowanie kluczowych decyzji przez jednostkę.

Przykład 1
Spółka A posiada 26% udziałów w spółce B oraz 28% w spółce C,
ponieważ został przekroczony próg 25% spółka B i C będą traktowane jako podmioty pośrednio powiązane 26% udziałów (w tej sytuacji należy brać mniejszą wartość)

Przykład 2
Spółka A posiada 20% udziałów w spółce B, zaś spółka C posiada 18 % w spółce A i 23 w spółce B.
Pomimo tego, że wartość powiązań kapitałowych w A i B nie przekracza 25%, To należy zwrócić uwagę na to, że spółki A i B są powiązane dwoma rodzajami powiązań bezpośrednim 20% i pośrednim 23%. W związku z tym spółki te są powiązane 43% powiązaniem bezpośrednio – pośrednim

Zgodnie z art. 11k ust. 1 ustawy o CIT, podmioty powiązane są obowiązane do sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych za rok obrotowy w celu wykazania, że ceny transferowe zostały ustalone na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane. Lokalna dokumentacja cen transferowych, w myśl art. 11k ust. 2 ustawy o CIT, jest sporządzana dla transakcji kontrolowanej o charakterze jednorodnym, której wartość, pomniejszona o podatek od towarów i usług, przekracza w roku obrotowym następujące progi dokumentacyjne:

• 10 mln zł w przypadku transakcji towarowej (sprzedaż towarów, środków trwałych) bądź finansowej;
• 2 mln zł w przypadku transakcji usługowej bądź innej;
• 100 tys. zł w przypadku transakcji prowadzonych z podmiotami zlokalizowanymi w rajach podatkowych.

Dodatkowo podniesiono próg dotyczący sporządzania dokumentacji grupowej – jest obowiązkowa wyłącznie dla podmiotów objętych skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym oraz gdy skonsolidowane przychody grupy za rok poprzedni wynosiły ponad 200 mln zł.

W art. 11n pkt 1 ustawy o CIT wskazano przesłanki do zwolnienia z obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych. Zgodnie z tym przepisem, obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych nie ma zastosowania do transakcji kontrolowanych zawieranych wyłącznie przez podmioty powiązane mające miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w roku podatkowym, w którym każdy z tych podmiotów powiązanych spełnia łącznie następujące warunki:

• nie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 6,
• nie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 34 i 34a,
• nie poniósł straty podatkowej.

Należy podkreślić, że strata podatkowa dotyczy źródła przychodów, do którego zalicza się transakcję, wystąpienie straty ze źródła przychodów zyski kapitałowe jest bez znaczenia.

Przykład 1
Spółka A posiada powyżej 25% udziałów/akcji w każdej spółce kapitałowej (np. B, C i D), które mają siedzibę na terytorium Polski. Wszystkie spółki są podmiotami powiązanymi i uczestniczą w transakcjach kontrolowanych a wartość tych transakcji pomniejszona o VAT, przekroczyła w 2019 odpowiednie progi dokumentacyjne dla danego rodzaju transakcji. Tylko spółka C poniosła stratę w roku podatkowym.
W takiej sytuacji spółka A ma obowiązek sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych tylko dla transakcji kontrolowanych zawieranych ze spółką C. Potwierdza to stanowisko DKIS w interpretacji: sygn. 0111-KDIB1-3.4010.341.2019.1.APO.

Zgodnie z art. 11 q ust. 1 ustawy o CIT (w obecnym brzmieniu) dokumentacja podatkowa cen transferowych powinna zawierać następujące elementy:

1. opis podmiotu powiązanego;
2. opis transakcji, w tym analizę funkcji, ryzyk i aktywów;
3. analizę cen transferowych, w tym:

• analizę danych podmiotów niepowiązanych lub transakcji zawieranych z podmiotami niepowiązanymi lub pomiędzy podmiotami niepowiązanymi uznanych za porównywalne do warunków ustalonych w transakcjach kontrolowanych, zwaną dalej „analizą porównawczą”, albo
• analizę wykazującą zgodność warunków, na jakich została zawarta transakcja kontrolowana, z warunkami, jakie ustaliłyby podmioty niepowiązane, zwaną dalej „analizą zgodności” – w przypadku, gdy sporządzenie analizy porównawczej nie jest właściwe w świetle danej metody weryfikacji cen transferowych lub nie jest możliwe przy zachowaniu należytej staranności;

4. informacje finansowe.

Bardziej szczegółowe informacje dotyczące powyższych elementów jak i zakresu TPR można znaleźć w Rozporządzeniu Ministra Finansów z 21 grudnia 2018 r. w sprawie dokumentacji cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych11 (zwanym dalej Rozporządzeniem w sprawie dokumentacji cen transferowych albo Rozporządzeniem), które zastąpiło Rozporządzenie z 12 września 2017 r.

Zgodnie z nową kompleksową regulacją podatnicy będą zobowiązani do składania nowego rodzaju sprawozdania – informacji o cenach transferowych „TP-R”. Informacja o cenach transferowych (TPR) stanowi zbiór informacji o transakcjach zawieranych pomiędzy podmiotami powiązanymi oraz przez podatników z podmiotami mającymi miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową (w tzw. „rajach podatkowych”).
Celem sprawozdawczości TPR jest pozyskanie przez administrację podatkową wybranych informacji dla potrzeb analizy ryzyka zaniżenia dochodu do opodatkowania w zakresie cen transferowych oraz innych analiz ekonomicznych lub statystycznych.
Zgodnie z art. 11t ust. 1 i 3 Ustawy, Informacja o cenach transferowych TPR obejmuje raportowanie:

• Transakcji kontrolowanych objętych obowiązkiem sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych oraz
• Transakcji kontrolowanych zwolnionych z obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych na podstawie art. 11n pkt 1 Ustawy (tzw. „transakcje krajowe”), oraz
• należności płatnych na rzecz podmiotów mających siedzibę w państwach i terytoriach stosujących szkodliwą konkurencję podatkową i umów zawieranych z tymi podmiotami, o których mowa w art. 11o ust. 1 Ustawy

Dodatkowo za rok 2019 obowiązkowe będzie złożenie oświadczenia zarządu (wszystkich jego członków) o zgodności dokonanych transakcji/stosowanych cen transferowych z warunkami rynkowymi (a nie o samym fakcie posiadania jakiejkolwiek dokumentacji TP). Oświadczenie składane jest elektronicznie do urzędu skarbowego w terminie do końca dziewiątego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego. Ze względu na covid-19 termin ten wydłuża się do 31grudnia 2020 (jeżeli termin na jego złożenie upływał od 31 marca 2020 r. do 30 września 2020 r.,)

Należy także wspomnieć o sankcjach:

• Na mocy znowelizowanych przepisów Ordynacji podatkowej, dodatkowe zobowiązanie podatkowe w przypadku decyzji dotyczącej braku rynkowego charakteru ceny w transakcji z podmiotem powiązanym wynosi 10% sumy zawyżonej straty lub zaniżonego dochodu.
• Zgodnie z art. 58c § 1. Ordynacji podatkowej w przypadkach związanych z cenami transferowymi, 10% stawka sankcyjna ulega podwojeniu, jeżeli podstawa do ustalenia dodatkowego zobowiązania przekracza 15 000 000 złotych (w zakresie nadwyżki ponad tę kwotę), lub gdy podatnik nie przedłożył organowi dokumentacji podatkowej.
• Stawka w wysokości 30% podstawy (art. 58c § 2. Ordynacji podatkowej) stosowana jest natomiast w przypadku, gdy jednocześnie podstawa do ustalenia dodatkowego zobowiązania przekracza 15 000 000 złotych i podatnik nie przedłożył organowi dokumentacji podatkowej.
• W przypadku niezłożenia oświadczenia lub informacji o cenach transferowych, złożenia ich po terminie lub poświadczenia informacji niezgodnych ze stanem faktycznym, kara grzywny wynieść może do 720 stawek dziennych. W przypadku mniejszej wagi czynu organ może nałożyć grzywnę za wykroczenie skarbowe.

Szerzej o dokumentacji cen transferowych oraz zakresu TPR napiszę w kolejnym artykule o cenach transferowych

https://sip.lex.pl/#/guideline/185109883/0114-kdip-2-2-4010-222-2020-1-rk-pismo-wydane-przez-dyrektor-krajowej-informacji-skarbowej?keyword=sygn.%200111-KDIB1-3.4010.341.2019.1.APO&cm=STOP
https://www.russellbedford.pl/aktualnosci/zmiany-w-podatkach/item/1616-ceny-transferowe-na-co-zwrocic-uwage-na-przelomie-2019-i-2020-roku.html
TPR Informacja o cenach transferowych – pytania i odpowiedzi, wrzesień 2020, MF.

Obraz Gerd Altmann z Pixabay